eTicaret'in fabrika ayarlarına dönüşü: Mobil Ticaret
Mobil web veya mobil ticaret konuları senelerdir hepimizin konuştuğu konular. Son 6-7 senede herkes "mobil çok önemli olacak" cümlesini en azından bir kere kullanmıştı ama o beklenen "patlama" olmamıştı. 2006 senesinde eBay McKinsey'i mobil web konusunda bir araştırma yapması için görevlendirmişti. Sonuç tabii ki mobil web'in ne kadar büyük olacağıydı ama ondan sonrası hep "bekledim de gelmedin" oldu. 2012'ye kadar. O sene herşey değişmeye başladı: 2012'de ABD'de ilk defa smartphone ve tablet satışları PC ve laptop satışlarını geçti. Türkiye'de bu durum daha uzun süredir geçerliymiş (Süreyya Ciliv bunu DLD 2012 Bosphorus'ta yaptığı konuşmada söylemişti) ama ABD gibi gelir düzeyi çok daha yüksek olan bir ülkede bu bir kırılma noktası olarak kabul ediliyor. Facebook'un üyelerinden asgari 200 milyonu Facebook'u sadece mobil cihazlar üzerinden kullanıyor. ABD'de mobil reklamların toplam reklamlara oranı %12'yi geçti. Radyo'da artık arka sıralara kaymaya başladı. Mobil ödemeler konusunda büyük aşama kaydedildi. Dünya'nın her yerinde mobil ödeme teknolojileri hakim. Bu arada dünya'daki en yaygın mobil ödeme penetrasyonu "Sub Sahara" denilen, Sahra çölünün güneyinde kalan ülkelerde. Google'ın paylaştığı bir ilginç bilgi ise dünya'da her dakika aktive edilen smartphone sayısı yeni doğan bebeklerin üç katı olması. Dünya'nın herhangi bir yerinden gelen tüm araştırmalar aynı şeyleri anlatıyor: Mobil kullanımı heryerde şimdiye kadar görülmemiş bir şekilde artıyor. Burada Almanya'dan bir örnek inceleyebilirsiniz.
Ericsson'un bir raporuna göre 2017'de
- Dünya'daki insanların %85'i 3G kullanabilecek
- Dünya'daki insanların %50'si 4G kullanabilecek
- Smartphone sahiplerinin sayısı 3 milyarı bulacak
- Dünya'daki mobil trafik hacmi 15 kat büyüyecek
- 5G'den daha bahseden çok yok - onu da yazmadan geçemeyeceğim
Bu örneklerden gördüğünüz gibi, dünya'nın her yerinden gelen haberler uzun süredir beklediğimiz, hepimizin de böyle olacağını bildiğimiz bir dönemin başladığını gösteriyor: Mobil internetin altın dönemi başladı. 1995'te internet'te ilk eTicaret siteleri piyasaya çıkınca, herkes bunların birgün çok büyük olacağını biliyordu. Büyümeleri beş sene aldı ve hakikaten herkes tarafından para kazanan şirketler olarak kabul edilmeleri bir beş sene daha aldı (Amazon, eBay ve benzerleri). Mobil'deki olay daha değişik değil. eTicaret şirketleri özellikle ABD'de büyürken, ilk on sene perakende dünyası bu gelişmeyi yerinde oturarak izledi. Bugün bile bir internet / eTicaret stratejisi olmayan perakende şirketleri mevcut. Mobil internet için bu nasıl olacak merak ediyorum. Bu sadece perakende şirketleri için geçerli değil, eticaret şirketleri dahil her şirket için geçerli. Mesela kendini yenileyemeyen bir eTicaret şirketi (bu genellemeye Amazon veya eBay dahil) mobil internet konusunda birşeyler yapmazsa, 3-4 sene sonra kaybolmaya mahkum olacak. Dünyanın en değerli eTicaret şirketi Alibaba bile mobil taraftan gelen tehditlerin kendisini çok tedirgin ettiğini söylüyor. Mobil tarafta Alibaba'ya rakip olabilecek şirketlerin değerlendirmeleri bugünden tavan yapmış durumunda. Türkiye'de de bu tarz şirketler yavaş yavaş ortaya çıkıyor. Beş sene sonra eTicaret ilk 10 şirket arasında çok yeni isimler bulabiliriz.
Merak ediyorum, Türkiye'de mobil strateji üretecek yeterli deneyim var mı? (yetenek olduğundan kuşkum yok) - ben şimdiye kadar hala Türkiye'de sonuna kadar uygulanmış bir örnek bulamadım. Markafoni'deki son hisse paketimi sattığım ve sonrasında CEO'luktan ayrıldığım Mayıs 2014 ayında, Markafoni mobil trafiği %40-50 arasındaydı. Bu da uzun vadeli bir stratejinin uygulamasıydı ama daha yolun yarısına bile gelmemiştik. Eğer Türk internetinin 3-5 sene sonra hala heyecan veren bir pazar olmasını istiyorsak, mobil internet konusunda eticaret şirketlerinin yapması gerekenler çok net:
- Uygulanabilir mobil stratejiler,
- Başarılı uygulamalar ve
- Mobil teknolojiler konusunda yeterli yeteneğin yetişmesini sağlamak.
***
[embed]https://youtu.be/OxSkwIqLj1c[/embed] Yazması kolay, uygulaması zor işler.
Büyük de olsanız, karşınıza her an bir tehdit çıkabilir :)